Finansal Özgürlük Nedir? Nasıl Finansal Özgür Olurum?
Yıllardır borsa ve eurobond yatırımlarıyla ilgileniyorum. 2018’de finansal özgürlüğe ulaşmak amacıyla bu yola çıktım ve 2023 yılı itibarıyla bu hedefime ulaştım. Bu yazıda, finansal özgürlüğün ne olduğunu, bu hedefe nasıl ulaşılacağını ve karşılaşılabilecek zorlukları inceleyeceğiz.
Finansal Özgürlük Nedir?
Finansal özgürlük, kişinin pasif gelirleri ile yaşam giderleri arasında denge kurarak, maaşlı bir işe ihtiyaç duymadan geçimini sağlayabilecek bir finansal duruma ulaşmasıdır. Bu durumda, kişi düzenli bir gelir akışı sağlayan bir yatırım portföyüne sahip olur. Bu portföy, hisse senedi kâr payları, eurobond kuponları, faiz gelirleri, gayrimenkul kira gelirleri ve kripto para stake gelirleri gibi çeşitli pasif gelir kaynaklarından oluşabilir.
Warren Buffett’ın ünlü sözü bu durumu çok iyi özetler: “Eğer siz uyurken para kazanacak bir yol bulamazsanız, ölene kadar çalışmaya devam edersiniz.”
Finansal Özgürlük İçin Ne Kadarlık Bir Portföye İhtiyacım Var?
Finansal özgürlük için gereken para miktarı kişiden kişiye değişir ve yaşam tarzı, yaş, konum gibi faktörlere bağlıdır. Öncelikle aylık harcamalarınızı belirlemeli ve bu harcamaların işinizi bıraktıktan sonra artıp artmayacağını değerlendirmelisiniz. Bir bütçe oluşturmak ve gelir-gider dengesini kurmak bu süreçte oldukça önemlidir.
FIRE (Financial Independence Retire Early) hareketinde yaygın olarak kullanılan 4% kuralı ile başlayabiliriz. Bu kural, bir portföyden yıllık olarak çekilebilecek güvenli miktarı belirler. 1998 yılında yapılan bir araştırmaya göre, 50% hisse senedi ve 50% Amerikan Hazine tahvilinden oluşan bir portföyden yıllık %4 oranında para çekildiğinde, bu portföyün en az 30 yıl dayanabileceği sonucuna varılmıştır.
Bu kural, ilk yıl çekilen %4’ün ardından, sonraki yıllarda enflasyon oranında artırılması gerektiğini belirtir. Dikkat edilmesi gereken noktalardan biri ise ilk yıl çekilen 4%’ün ardından ikinci yıl yeni portföy tutarının üzerinden 4% çekmek yerine ilk yıl çektiğiniz 4%’lük tutar üzerinden her yıl enflasyon oranında artırılarak hesaplama yapılması gerekiyor.
Örnek vermek gerekirse,
- Finansal özgür olmak için hedeflediğiniz aylık harcamalarınızın 300 katı bir portföye ulaşın. (1/0.04)x12=300
- Finansal özgürlük rakamına ulaştığınızda ilk yıl bu portföyün 4%’ünü güvenli olarak çekebilirsiniz.
- Sonraki yıllarda ise para çekme oranınızı ilk yıl çektiğiniz tutar üzerinden enflasyon kadar artırın. Yani ilk yıl 10 bin USD çektiyseniz ve enflasyon 5% ise ikinci yıl 10 bin 500 USD çekebilirsiniz.
- Bu şekildeki işlemleri ise 30 yıl boyunca tekrarlayabilirsiniz.
Bu konuda yapılan orijinal araştırma 30 yıllık periyotlar için geliştirilmiştir ve 30 yıldan sonrası için garanti vermemektedir. Araştırmanın devamında yapılan geliştirmelerde ise 3.25% veya 3.5% oranında yapılacak para çekimlerinin 60 yıl portföyü bitirmeyeceği sonucuna varılmıştır.
Küçük bir hesaplama ile aylık harcamalarınız 5,000 TL ise, yıllık harcamanız 60,000 TL olacaktır. Bu durumda finansal özgürlük için gerekli portföy büyüklüğü 60,000 TL’nin 300 katı, yani 18,000,000 TL olmalıdır.
Varlık Dağılımı Nasıl Olmalı?
William Bengen ve ekibi, 60 veya 65 yaşında emekli olan bireyler için %50 hisse senedi ve %50 tahvilden oluşan bir portföyün ideal olduğunu belirlemiştir. Ancak, erken emeklilik hedefleyen bireyler için daha farklı bir varlık dağılımı gerekebilir.
Uzun vadede hisse senetleri, tahvillerden daha iyi performans gösterir. Bu nedenle, genç yatırımcılar için hisse senedi ağırlıklı portföyler daha uygun olabilir. Yaygın bir yöntem, portföyde yaşınız kadar sabit getirili varlık bulundurmak ve geri kalanını hisse senetleri ile doldurmaktır. Örneğin, 40 yaşında iseniz %40 tahvil ve %60 hisse senedi oranı uygun olabilir.
Portföyünüzü belli aralıklarla dengelemek önemlidir. Örneğin, piyasa yükseldiğinde hisse senedi oranınız artarsa, bir miktar hisse satarak dengeleme yapabilirsiniz. Ayrıca, en az iki yıllık harcamalarınızı karşılayacak kadar nakit tutmak, piyasanın düşüş dönemlerinde hisse veya tahvil satmak zorunda kalmamanız için önemlidir.
Bengen, riskten kaçınmayan yatırımcıların portföylerinde hisse oranını %75’e kadar çıkarabileceklerini belirtmiştir. Günümüzde bazı finansal özgürlük bloglarında %90 hatta %100 hisse senedinden oluşan portföyler görmek mümkündür. Bu yüksek oranlar, özellikle S&P 500 endeksinin uzun vadede güvenli ve yüksek getiriler sunması ile ilişkilidir.
Krizlerde Ne Yapmalı?
4% kuralı, geçmiş verilere dayanarak oluşturulmuştur ve geleceği tam olarak tahmin edemeyebilir. Kriz dönemlerinde bu kurala bağlı kalmak bazı riskler taşıyabilir. Örneğin, emeklilik tarihiniz büyük bir kriz öncesine denk gelirse, portföyünüz ciddi oranda değer kaybedebilir. Bu durumda, çekim oranınızı %3.5 veya %3.25’e düşürmek veya harcamalarınızı piyasanın durumuna göre ayarlamak faydalı olabilir.
Bu makalede finansal özgürlüğün ne olduğunu, gerekli portföy büyüklüğünü ve varlık dağılımını açıkladık. Finansal özgürlüğe ulaşmak için tasarruf ve yatırım stratejileri hakkında daha fazla bilgi için sonraki yazılarımızı takip edebilirsiniz.
